KĘPIE
(Kapa - 1373, Campye - 1396, Kąppye - 1432,
Kąpie, Kempie - 1564, 1581, 1629).
Liczba mieszkańców - ok. 615.
(Kapa - 1373, Campye - 1396, Kąppye - 1432,
Kąpie, Kempie - 1564, 1581, 1629).
Liczba mieszkańców - ok. 615.
Wieś leży w zachodniej części gminy Kozłów. To na jej terenie wznosi się najwyższe wzniesienie gminy Biała Góra ok. 415 m n..p.m. Prawie 40% powierzchni sołectwa zajmują lasy. Zachodni skraj leży na podmokłych terenach, przez które przepływa rzeczka Uniejówka. Wieś powstała średniowieczu i wymieniana wspólnie z Kurozwękami, która to już w końcu XV wieku została wchłonięta przez Kępie. Należała do drobnego rycerstwa, które pieczętowało się herbem Ostoja. Pierwszy wzmiankowany jest Tomisław z Kępy i Kurozwęk i jego bracia pieczętujący się wspomnianym herbem. W latach 1382-1402 Mikołaj, Marek i Jaszka Kępscy herbu Ostoja. Po śmierci ostatniego z Kępskich - Jana w roku 1479. Majątek jego podzielony został między kilkunastu spadkobierców (m.in. córek i ich mężów oraz bliższych i dalszych kuzynów) oraz wierzycieli. Jeszcze w połowie XV wieku (jak podaje Jan Długosz w swoim Liber Beneficiorum) we wsi był o kilku przedstawicieli rycerstwa pieczętującego się m.in. herbem Jelita. W latach 1481-1508 wzmiankowany jest Mikołaj Przegiński herbu Przeginia, mąż najstarszej córki Jana Kępskiego - Anny. W roku 1508 wspomniany Mikołaj Przegiński podarował Andrzejowi Tęczyńskiemu herbu Topór 1/3 wsi Kępie, a pozostałą część wsi sprzedaje za 800 grzywien. Jeszcze w roku 1530 Kępie należało do Tęczyńskich. W roku 1530 we wsi było 7 łanów kmiecych i karczma. Od początku istnienia wieś należy do parafii p.w. św. Wita w Uniejowie (od XIII wieku) Zgodnie z rejestrem woj. krakowskiego z roku 1581 wieś należała do niejakiego Młoszowskiego herbu Nowina, a we wsi w tym czasie było 8 łanów kmiecych i 2 zagrodników bez roli. W następnych latach (od 1582/1601) tereny te znalazły się w ordynacji pińczowskiej należącej do Gonzaga Myszkowskich. Kolejny rejestr poborowy z roku 1629 podaje, że wieś należy do Stanisława Myszkowskiego herbu Jastrzębiec, a we wsi było w tym czasie: 8 łanów kmiecych, 2 zagrodników bez roli i młyn. W roku 1727 w wyniku koligacji małżeńskich rozległe dobra Myszkowskich z Książa Wielkiego przejęli Wielopolscy herbu Starykoń. Do swojego nazwiska dodali jednak człon Myszkowski. Między 1783, a 1809 rokiem wieś stanowiła ośrodek dóbr (dwór), w którego skład wchodziły oprócz wsi Kępie: folwarki Kępie i Florentynów oraz osiedle cegielniane - Staszyn. Należały one do Franciszka z Wielopolskiego-Myszkowskiego herbu Starykoń i we wsi było: 48 dymów: dwór, dom ekonoma, budynek folwarczny, karczma, browar, dom pisarza wiejskiego, 11 domów kmiecych, 17 chałup zagrodników, 2 chaty chałupników, 10 komorników, 2 chałupy gajowych. We wsi mieszkało 330-367 osób (w tym: 6 przedstawicieli szlachty (w budynku ekonoma) oraz 5 Żydów. Nad rzeczką Uniejówka znajdowały się młyny: Błotny i Grobelny oraz liczące 4 chałupy, osiedle cegielniane Staszyn. W roku 1827 wieś miała 39 dymów i 287 mieszkańców. W roku 1880 całość dóbr Kępie (wieś i folwark) obejmowało 72 domy (w tym 67 chłopskich) i liczyło 486 mieszkańców. Klucz dóbr Kępie, w skład którego wchodziły 2 folwarki: Kępie i Florentynów; grunty w Marcinkowicach, Pogwizdowie, Staszynie i w samym Kępiu, obejmował łącznie 1762 morgi gruntów (Kępie - 1212 mórg, a Florentynów - 550 mórg). Folwark Kępie posiadał 15 budynków murowanych i 9 drewnianych, a Florentynów: 1 budynek murowany, 4 drewniane, młyn wodny, gorzelnia oraz kamieniołomem wapnia, piaskowca oraz kopalnia torfu. Staszyn liczył już 6 gospodarstw na 91 morgach, a sama wieś Kępie: 57 gospodarstwa na 696 morgach. Do roku 1945 swoje dobra we wsi posiadali książęta Wielopolscy.
źródło: www.kozlow.pl/kepie.php
Warto zobaczyć...
W Kępiu znajdziemy kilka obiektów, które należy
zobaczyć. Są to pozostałości po czworakach we
Florentynowie oraz krzyż ku czci poległym
żołnierzom Powstania Styczniowego (na wysokości
szkoły podstawowej). Oczywiście należy pamiętać
o Białej Górze, najwyższym wzniesieniu gminy oraz
rezerwatach:
"Biała Góra"
"Kępie na Wyżynie Miechowskiej"
"Łąkach Staszyńskich"
***********************************************************
Rezerwat Biała Góra
Rezerwat Biała Góra znajduje się na południowy- wschód od miejscowości Kępie i położony jest na zboczach wzgórza Biała Góra o wysokości 415 m n.p.m. Rezerwat utworzony został w 1955 roku a jego powierzchnia wynosi 11,25 ha. Rezerwat utworzono dla ochrony cennej roślinności porastającej zbocza Białej Góry. Są to zarówno murawy kserotermiczne jaki i ciepłolubne zarośla oraz las. Murawy kserotermiczne to zbiorowiska roślinne które występują w miejscach suchych, silnie nasłonecznionych, na podłożu bogatym w węglan wapnia. Zamieszkują je gatunki roślin typowe dla stepów europy południowo- wschodniej (tzw. rośliny pontyjsko- pannońskie) a w naszych szerokościach geograficznych spotyka się je bardzo rzadko. Należą do nich min.: oman wąskolistny, aster gawędka, kosaciec bezlistny, zawilec wielkokwiatowy czy ostrożeń pannoński. Wszystkie te gatunki są w Polsce bardzo rzadkie i objęte ochroną gatunkową. Na Białej Górze znalazły również doskonałe warunki do bytowania rzadkie storczyki: obuwik pospolity, storczyk kukawka i purpurowy czy buławnik wielkokwiatowy. Fauna lasów w rejonie Białej Góry jest także bardzo bogata występuje tu wiele interesujących gatunków chrząszczy, motyli np. piękny paź królowej a z kręgowców można spotkać tu min. jaszczurki zwinki, padalce, żmiję zygzakowatą, kobuza, puszczyka, ortolana, sarny, dziki i lisy.
Bogusław Binkiewicz
***********************************************************
Rezerwat "Kępie na Wyżynie Miechowskiej"
Rezerwat "Kępie na Wyżynie Miechowskiej" leży pomiędzy miejscowościami Kępie i Przysieka. Jego powierzchnia wynosi 40,51 ha. Jest to rezerwat leśny, chroni stary drzewostan grądowy w którym domunują graby, dęby, lipy i buki o wieku przekraczającym 100 lat. W rezerwacie prowadzona jest ograniczona gospodarka leśna dzięki czemu można obserwować naturalne procesy rozkładu powalonych starych drzew i odnowy drzewostanu Świat roślin reprezentują takie rzadkie i chronione gatunki jak: obuwik pospolity, gnieźnik leśny, podkolan biały, wawrzynek wilczełyko, przylaszczka pospolita czy lilia złotogłów. Rezerwat obfituje także w liczne gatunki zwierząt. Z ptaków uwagę zwraca aż 4 gatunki dzięciołów: czarny, duży, średni i mały, puszczyk, muchołówka białoszyja czy kruk. Łatwo spotkać tu także żabę trawną, wiewiórkę czy sarnę.
Bogusław Binkiewicz
***********************************************************
"Łąki Staszyńskie"
Łąki Staszyńskie leżą w dolinie rzeki Uniejówki pomiędzy miejscowościami Kępie z przysiółkiem Staszyn. Ich centralną cześć zajmuje rozległe trzcinowisko na obrzeżach którego leżą liczne zagajniki, podmokłe obniżenia i strumienie. Ten urozmaicony krajobrazowo kompleks różnych siedlisk zamieszkuje interesująca flora i fauna. Na łąkach rosną rzadkie i chronione rośliny jak np.: pełnik europejski, zerwa obrotowa, tłustosz pospolity, goździk pyszny, oraz storczyki: kukułka krwista i szerokolistna oraz kruszczyk błotny. Świat zwierząt reprezentuje kilka gatunków płazów, wśród nich ropucha szara, żaba trawna oraz śmieszka czy traszka grzebieniasta. Z ptaków występuje tu min. czajka, błotniak stawowy, sokół pustułka, kląskawka, remiz a w okresie przelotów wiosną i jesienią spotyka się tu interesujące ptaki wodno-błotne jak np. krwawodziób, brodziec leśny czy rycyk. Nad strumieniami i ciekami wodnymi regularnie obserwowane są zgryzy bobrów świadczące o ich obecności.
Bogusław Binkiewicz